Przeciwdziałanie praniu pieniędzy (AML)

Zjawisko prania pieniędzy wcale nie należy do rzadkości, natomiast może przyjąć różne formy, których wystąpienie może narazić firmę na drastyczne konsekwencje. Przeciwdziałanie praniu pieniędzy (AML) jest niezwykle istotnym elementem compliance instytucji finansowych, jednakże z uwagi na obowiązują znaczną liczbę przedsiębiorstw regulację w tym zakresie (ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i przeciwdziałaniu terroryzmowi) ta dziedzina pozostaje ważna również dla organizacji niefinansowych.

Obowiązki wynikające z przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu dotyczą tzw. instytucji obowiązanych. Katalog podmiotów, które są uznawane za instytucje obowiązane, jest bardzo szeroki. Został on wskazany w art. 2 ww. ustawy.

Do podstawowych obowiązków instytucji obowiązanych należy:

identyfikowanie oraz ocena ryzyka związanego z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu;
wdrożenie i stosowanie wdrożonych środków bezpieczeństwa finansowego, które są opisane w ustawie;
gromadzenie przewidzianych przepisami informacji oraz ich przekazywanie odpowiednim instytucjom;
współdziałanie z GIIF w przypadkach wystąpienia sytuacji podejrzenia prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu;
przyjęcie działań organizacyjnych mających na celu właściwą realizację zadań instytucji
obowiązanych związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Niezależnie od obowiązków instytucji obowiązanych każda polska spółka prawa handlowego (z wyjątkiem spółek partnerskich i spółek akcyjnych będących spółkami publicznymi) ma obowiązek zgłaszania do właściwego organu informacji o beneficjentach rzeczywistych, a także aktualizacji tych informacji. Zakres przekazywanych informacji o beneficjentach rzeczywistych został określony w art. 59 ustawy.

Dla zapewnienia ochrony firmy w kontekście przepisów o przeciwdziałaniu pieniędzy spółki prawa handlowego powinny wdrożyć w swojej organizacji odpowiednią Politykę AML. W ramach tej polityki powinny zostać określone:

zasady prowadzenia działalności zgodnie z regulacjami dotyczącymi przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
zasady postępowania w celu realizacji obowiązków nałożonych przez obowiązującą regulację AML;
określenie osób odpowiedzialnych (wg stanowisk) za wykonanie określonych zadań związanych z AML;
zasady dotyczące monitorowania zjawisk prania pieniędzy oraz obszarów ryzyka prania pieniędzy;
zasady opracowania oraz aktualizowania analizy ryzyka prania pieniędzy;
zasady dotyczące kształcenia oraz podnoszenia świadomości personelu w zakresie AML.

Instytucje obowiązane mają ponadto obowiązek przyjęcia wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, która powinna zawierać zasady, czynności i środki określone w art. 50 ust. 2 ustawy. W praktyce taką wewnętrzną procedurę łączy się właśnie z Polityką AML.

Mimo że ustawa nakłada obowiązek posiadania procedury w zakresie AML tylko na instytucje obowiązane, w praktyce zalecane jest posiadanie odpowiedniej Polityki AML przez każde przedsiębiorstwo, chociażby z uwagi na to, że jest to istotny obszar compliance oraz materia, której regulacja nieustannie podlega zmianom.